Prawo odgrywa coraz większą rolę w funkcjonowaniu państwa, życia społecznego, gospodarczego i jednostki. Dobre prawo, realizując wiele funkcji, sprzyja racjonalnemu rozwojowi w makro- i mikroprzestrzeni.
Gdzie żyje, gdzie bytuje grupa ludzi, tam też jest prawo. Starożytni Rzymianie sformułowali tę myśl lapidarnie, stwierdzając ubi societas ibi ius (gdzie społeczeństwo tam prawo). Obie te wypowiedzi, i ta zwięzła, i ta rozszerzona, każda na swój sposób, mają tę wadę, iż są nieostre i niejednoznaczne. A dla prawa, dla jego dostępności i możliwie najpełniejszej użyteczności, a także klarowności i powszechnej znajomości oraz zrozumienia, ułomności te, trzeba z konieczności, jeśli nie wyeliminować, to przynajmniej zminimalizować. Toteż w tym celu zebrało się grono wybitnych prawników polskich, aby w pewnym zakresie uczynić zadość tym wymaganiom. Środkiem do tego celu, miejmy nadzieję znaczącym, ma być opracowanie i opublikowanie Wielkiej Encyklopedii Prawa.
Jest to przedsięwzięcie tyle potrzebne, co skomplikowane. Prawo, bowiem w każdym państwie, ze względu na swój dynamiczny charakter, stanowi materię bardzo wrażliwą merytorycznie oraz językowo. Ponadto, w Polsce z powodów historycznych, na zawiłość tej materii nakłada się też problem terytorialnego oraz temporalnego obowiązywania na różnych częściach obszarów Polski różnych systemów prawnych. Choć są to już tylko echa minionych czasów, kwestie te nie powinny ujść uwagi redaktorów Encyklopedii. Wszakże zagadnieniem podstawowym mającym fundamentalne znaczenie dla prawa w Polsce, a także wszędzie na świecie, jest samo rozumienie „prawa”. Bowiem pojęcie to jest nieostre i wieloznaczne. Jest tak zarówno w języku polskim, jak i w innych językach.
Zasadniczym kanonem będącym kotwicą dla niniejszego wydania jest takie rozumienie tego pojęcia, które odpowiada wizji prawa pozytywnego. Rozumiemy to tak, że jest to tego rodzaju fenomen, który za prawo przyjmuje zbiór norm czy też system prawny, który jest pochodną ich społecznego stanowienia. Z drugiej wszakże strony nie tracimy z pola widzenia koncepcji filozoficznych doszukujących się znaczenia i rozumienia prawa jako reguł wypływających z natury człowieka czy szerzej rzecz ujmując z fizycznej budowy świata.
Oprócz kotwicy fundującej pewną stabilność dzieła, przyjmujemy też warunki brzegowe kursu, jaki będzie nam towarzyszył w opracowywaniu tego dzieła. Sterem wyznaczającym kierunek pracy jest rozumienie prawa wedle sentencji Iuventusa Celsusa, ius est ars boni et aequi (prawo jest sztuką dobra i słuszności), z jednej strony. Z drugiej zaś strony reguła późnoklasycznego jurysty rzymskiego Ulpiana, który stwierdza, iuris prudentia est divinarum atque humanarum rerum notitia, iusti atque iniusti scentia (nauka prawa jest znajomością spraw boskich i ludzkich oraz wiedzą o tym, co sprawiedliwe, a co niesprawiedliwe).
Encyklopedia nasza jest zaplanowana w liczbie 25 tomów z perspektywą jej rozbudowy. Poprzednikami tego dzieła była skromna, ale pożyteczna Mała Encyklopedia Prawa wydana przez PWN w latach 50., a także jednotomowa Wielka Encyklopedia Prawa pod red. Eugeniusza Smoktunowicza i wydana powtórnie w 2005 r. pod red. Brunona Hołysta.
Polska, dziełem tym dołącza do przodujących krajów, takich jak Stany Zjednoczone, Wielka Brytania, Francja, Niemcy, Hiszpania, a także Włochy, które to kraje mają wielotomowe i nieustająco nowelizowane encyklopedie prawa.
Nasza Encyklopedia jest przeznaczona nie tylko dla prawników, ale także dla tych wszystkich którzy w codziennym życiu muszą korzystać z przepisów prawa.
Redaktorami naukowymi poszczególnych tomów są teoretycy i praktycy prawa z uznanym dorobkiem naukowym, pełniący zaszczytne funkcje, m.in. sędziowie Trybunału Konstytucyjnego, Sądu Najwyższego i Naczelnego Sądu Administracyjnego.
Autorami haseł są wybitni , jak i zdolni, młodzi prawnicy, dla których łamy Encyklopedii stwarzają dobre warunki dla dalszego rozwoju naukowego.
Głównym przesłaniem Encyklopedii jest promocja znajomości prawa także wśród szerokich kręgów społeczeństwa. Podniesienie poziomu kultury prawnej jest jednym z warunków przestrzegania porządku prawnego.
Być może encyklopedia przyczyni się także do podniesienia poziomu stanowienia prawa. Pisarz katolicki, Jezuita, nadworny kaznodzieja Zygmunta III, Piotr Skarga uważał, że złe prawo gorsze jest od najsroższego tyrana, bo tyran lepszym się stać może albo umrze, złe prawo zawdy szkodę czyni.
Encyklopedia utrwala również pamięć wielu pokoleń prawników, którzy wnieśli cenny wkład w dzieło kształtowania w Polsce racjonalnego systemu prawa.
Numeracja tomów nie oznacza ważności przedstawianej problematyki, pozostaje ona w związku z harmonogramem wydawniczym.
Wyrażamy wielką wdzięczność Prezydentowi Rzeczypospolitej Polskiej za objęcie Patronatem Honorowym Wielkiej Encyklopedii Prawa.
| Zastępca redaktora naczelnego |
Prezes zarządu fundacji |
Redaktor naczelny |
| Roman Hauser |
Jerzy Strzeżek |
Brunon Hołyst |
